خبرگزاری حوزه | یکی از فلسفه های زنده نگهداشتن ایام ولادت و شهادت معصومین (علیهم‌السلام) و برگزاری مجالس جشن و عزای این بزرگواران، آشنایی بیشتر با روش و سلوک آنان است. شناختی که در اینگونه مراسم برای ما حاصل می‌شود، مسیر الگوگیری و همسان شدن -البته در حد مقدور- را برای پیروان آنان هموار می‌کند.
در همین راستا بر عهده‌ی سخنرانان و مداحان است که با بیان ابعاد بینشی و کنشی سیره‌ی آن حضرات و البته بومی سازی سبک زندگی آنان نسبت به عصر کنونی، زمینه آشنایی مخاطبان و درک بهتر معارف را فراهم نمایند.
برای توضیح بیشتر و به عنوان مثال میتوان به روایت ذیل اشاره کرد:
فردی منافق نزد امام رضا (علیه‌السلام) از شرابخواری شیعیان ایشان آن هم در ملآ عام سخن می‌گوید.
«إِنَّ مِنْ شِیعَتِکُمْ قَوْماً یَشْرَبُونَ اَلْخَمْرَ عَلَی اَلطَّرِیقِ.»
با کمال تعجب ایشان عبارت (علی الطریق) را به معنای راه مستقیم تلقی کرده و می‌فرمایند: «فَقَالَ اَلْحَمْدُ لِلَّهِ اَلَّذِی جَعَلَهُمْ عَلَی اَلطَّرِیقِ فَلاَ یَزِیغُونَ عَنْهُ.»
خدا را سپاسگزارم که آنها را در راه قرار داده و منحرف نشده‌اند.
فرد دیگری که شاهد این گفتگو است و گویا او هم از زمره‌ی منافقین است، لب به اعتراض گشوده و با تأکید تکرار می‌کند که:
«إِنَّ مِنْ شِیعَتِکَ مَنْ یَشْرَبُ اَلنَّبِیذَ.»
بعضی از شیعیان شما نبیذ می‌خورند.
بار دیگر امام (علیه‌السلام) برای نگه داشتن حرمت شیعیان خود در برابر دشمن واژه‌ی «نبیذ» را به معنای «شربت عسل» که یکی از معانی آن است، تلقی می‌کنند و می‌فرمایند: «قَدْ کَانَ أَصْحَابُ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ یَشْرَبُونَ اَلنَّبِیذَ.»
«اصحاب پیامبر نیز «نبیذ» می‌آشامیدند.»
این درحالی است که به قرینه جمله قبل، منظور فرد معترض از نبیذ مشخص بود؛ لکن امام (علیه‌السلام) با کیاست و زیرکی آن را حمل بر معنای دیگرش می‌کنند.
باز او تاکید می‌کند:
« مَا أَعْنِی مَاءَ اَلْعَسَلِ وَ إِنَّمَا أَعْنِی اَلْخَمْرَ » (بحار الانوار، ج۲۷، ص۳۱۴)
منظورم از «نبیذ» آب عسل نیست منظورم «شراب» است.
در اینجا دیگر عرق بر پیشانی مبارک امام (علیه‌السلام) نشسته و می‌فرمایند «اللّه اکرم من یجمع فی قلب المؤمن بین رسیس الخمر و حبنا اهل البیت». خدا کریم‌تر از آن است که در قلب مؤمن، علاقه به آشامیدن شراب و محبت خاندان ما را جمع کند.
کنایه از این مطلب که، یا در حقیقت او شیعه ما نیست؛ یا اینکه حب شراب در قلبش لانه نکرده و به زودی با کرم پروردگار، از این گناه رهایی خواهد یافت.
نکات نغز این روایت، به لحاظ روانشناختی، بسیار قابل تامل است؛ لکن آنچه در این نوشتار مورد نظر است، تنها این جنبه از امر است که امام رضا (علیه‌السلام) در برابر دشمن، تا حد امکان، از دوست حمایت می‌کنند. ابتدا با انحراف بحث و نکته گیری از واژه «طریق» و بعد با استفاده از معنای دوم لفظ مشترک «نبیذ» و در آخر با ارائه راهکار بازگشت، هم دشمن را از خیال خام ایجاد تفرقه مأیوس می‌نمایند و هم شیعیان گناهکار را خجالت زده از گناه و امیدوار به توبه می‌کنند.
در این زمانه‌ی غبار آلود و آکنده از دسیسه‌های دشمن داخلی و خارجی، لزوم اتخاذ چنین منشی بیش از پیش هویداست. هر چند لزوم انتقاد و سعی در اصلاح جبهه‌ی خودی‌ها قابل انکار نیست؛ اما حساسیت حفظ حرمت و پرده پوشی بر اشتباهات، بین مسلمانان، علی الخصوص در کشور ما ایران که حکومت اسلامی بر آن حکم‌فرماست، افزون‌تر است. در بین افراد خودی فریاد انتقادمان را مانند پتکی بر سر مسئولین بی‌کفایت و اهمالکار می کوبیم؛ لکن همانند افراد یک خانواده در برابر دشمن، از خدمات دولت و سردمداران یاد می کنیم. این است نمونه‌ای از معرفت به ائمه (علیهم‌السلام) و اصلاح سبک زندگی.
آزاده ابراهیمی فخاری
۲۰:۰۹ - ۱۴۰۱/۰۷/۰۴